Η Μικρή Γοργόνα (1989)
★★★★★★★★★☆
Αντίθετα με τις επιθυμίες του πατέρα της, του βασιλιά της θάλασσας Τρίτων, η νεαρή γοργόνα Άριελ που ονειρεύεται μια ζωή στη στεριά, ανεβαίνει στην επιφάνεια και εκεί σώζει και ερωτεύεται τον πρίγκηπα Έρικ. Για να διεκδικήσει την αγάπη του Έρικ, το κορίτσι κάνει μια επιπόλαιη συμφωνία με την Κακιά Μάγισσα Ούρσουλα, και με αντάλλαγμα τη φωνή της μετατρέπεται σε άνθρωπο. Η Άριελ, που δεν μπορεί πια να μιλήσει, έχει τρεις μέρες διορία να λάβει το φιλί της αληθινής αγάπης από τον Έρικ, αλλιώς θα μεταμορφωθεί πάλι σε γοργόνα και θα ανήκει για πάντα στην Ούρσουλα. (83 λεπτά) (Ηλικία: 5+)
Σκηνοθεσία: Ρον Κλέμεντς, Τζον Μάσκερ
Ηθοποιοί: Τζόντι Μπένσον, Κρίστοφερ Μπαρνς, Πατ Κάρολ, Σάμιουελ Ε. Ράιτ, Τζέισον Μαρίν, Κένεθ Μαρς, Πάντι Έντουαρντς, Μπάντι Χάκετ, Ίντι ΜακΚλέργκ, Γουίλ Ράιαν, Μπεν Ράιτ, Ρενέ Ομπερζονουά
Η Μικρή Γοργόνα (1989) ως ορόσημο του παιδικού κινηματογράφου
Ωστόσο, αυτή η 28η ταινία της Disney, και πρώτο παραμύθι της μέσα σε 30 χρόνια, αποτέλεσε το σημαντικότερο σημείο καμπής στην ιστορία της, χάρη στον εντυπωσιακό σχεδιασμό της, τα αριστουργηματικά τραγούδια και τους αξέχαστους χαρακτήρες της, συμπεριλαμβανομένης φυσικά της ανατρεπτικής κεντρικής της ηρωίδας. Αυτό το ρομαντικό μιούζικαλ φαντασίας των Ρον Κλέμεντς και Τζον Μάσκερ, ξεπερνώντας το ρεκόρ εισπράξεων του Η Γη Πριν Αρχίσει ο Χρόνος (1988), αναδείχθηκε στην ταινία κινουμένων σχεδίων με τα υψηλότερα κέρδη στην ιστορία και έδωσε νέα ζωή και κατεύθυνση στο στούντιο.
Η Μικρή Γοργόνα (1989) σηματοδοτεί την έναρξη της πέμπτης και πιο ακμαίας περιόδου της Disney, της Εποχής της Αναγέννησης (1989-1999). Η εποχή αυτή διήρκησε μία δεκαετία, κατά τη διάρκεια της οποίας κυκλοφόρησαν 9 υψηλής ποιότητας, εμπορικά και κριτικά επιτυχημένα μιούζικαλ φαντασίας εμπνευσμένα από κλασικές ιστορίες. Ανάμεσά τους κυκλοφόρησε και μία δέκατη, το Μπερνάρ και Μπιάνκα: Περιπέτειες στην Άκρη της Γης (1990), η οποία ξεχωρίζει ποιοτικά, θεματικά και αισθητικά από τις υπόλοιπες παραγωγές καθώς αποτελεί sequel της ταινίας της Χάλκινης Περιόδου, Μπερνάρ και Μπιάνκα (1977).
Η στροφή του στούντιο στα μιούζικαλ φαντασίας οφείλεται σε αυτή την πρώτη συνεργασία μεταξύ του σεναριογραφικού και σκηνοθετικού διδύμου Κλέμεντς και Μάσκερ με ένα ακόμα ζευγάρι στενών συνεργατών, του συνθέτη Άλαν Μένκεν και του στιχουργού Χάουαρντ Άσμαν. Οι δύο καλλιτέχνες του Μπρόντγουεϊ καθοδήγησαν το στούντιο στον δρόμο των θεατρικών μιούζικαλ, συμπεριλαμβάνοντας, εκτός της τυπικής μουσικής και των τραγουδιών, και ηθοποιούς του Μπρόντγουεϊ και του Γουέστ Εντ, όπως η Τζόντι Μπένσον, η Πέιτζ Ο’Χάρα, η Σούζαν Ίγκαν και η Λία Σαλόνγκα.
Τα καλλιτεχνικά στοιχεία
Τα τραγούδια της Μικρής Γοργόνας ξεχώρισαν για τον σπάνιο συνδυασμό πνεύματος, χιούμορ και συναισθήματος, για την ικανότητά τους να καθορίζουν τον χαρακτήρα και τις επιθυμίες του, αλλά και να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της αφήγησης. Ανάμεσα στα κλασικά τραγούδια ξεχωρίζουν η κύρια μπαλάντα “Part of Your World” και τα δύο υποψήφια για Όσκαρ τραγούδια σε ρυθμούς καλύψω, “Kiss the Girl” και “Under the Sea”, εκ των οποίων το δεύτερο κατέκτησε και το βραβείο.
Αυτό το στυλ τραγουδιών υιοθετήθηκε από όλες τις πρωτότυπες παραγωγές της εποχής της Αναγέννησης, με κάθε μία από τις πέντε πρώτες να κερδίζει τόσο το Όσκαρ Καλύτερης Μουσικής Επένδυσης της αντίστοιχης χρονιάς όσο και το Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού. Επίσης επτά από τις ταινίες αυτής της περιόδου μεταφέρθηκαν επιτυχημένα στο Μπρόντγουεϊ, με τις θεατρικές διασκευές των ταινιών Η Πεντάμορφη και το Τέρας (1991), Αλαντίν (1992) και Ο Βασιλιάς των Λιονταριών (1994) να αποτελούν τρεις από τις εμπορικότερες παραστάσεις στην ιστορία του.
Η διασκεδαστική και ενδιαφέρουσα πλοκή ισορροπεί ανάμεσα στην περιπέτεια, τη φαντασία, το χιούμορ και το συναίσθημα. Αν και η ιστορία βασίζεται στο ομώνυμο σκοτεινό παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, καταφέρνει αβίαστα να ανταλλάξει τη μελαγχολία του με μια πιο ανάλαφρη διάθεση και ένα αίσιο τέλος.
Πρότυπα και μηνύματα
Επίσης πρωτοποριακός για την εποχή του ήταν ο κεντρικός χαρακτήρας. Οι προγενέστερες πριγκίπισσες της Disney ήταν ομολογουμένως αδύναμες, και οι ιστορίες τους οδηγούνταν από τις δράσεις άλλων χαρακτήρων. Αντίθετα, η περιπετειώδης, επαναστατική και γενναία Άριελ καθορίζεται από τις επιθυμίες της και τις ενέργειες της για να τις πραγματοποιήσει. Όμως τα παρορμητικά της συναισθήματα, οι επιπόλαιες συμπεριφορές και οι απερίσκεπτες αποφάσεις της, τις συνέπειες των οποίων δεν επιλύει η ίδια, έχουν ανάγει τη μικρή γοργόνα σε ένα μια τους πιο αμφιλεγόμενους χαρακτήρες της πριγκιπικής γραμμής του στούντιο.
Επίσης αξιοσημείωτοι είναι και οι δευτερεύοντες χαρακτήρες. Η θεατρική, πνευματώδης και μοχθηρή Ούρσουλα είναι ένας από τους καλύτερα ανεπτυγμένους ανταγωνιστές της Disney. Αν και ο Φλάουντερ και ο Σκατλ είναι τυπικά κωμικοί, ο πολυδιάστατος Σεμπάστιαν άνοιξε τον δρόμο για τη δημιουργία πιο συναρπαστικών υποστηρικτικών χαρακτήρων. Ο Τρίτων, μια εξαιρετική πατρική απεικόνιση, είναι ένας αφοσιωμένος πατέρας, που αν και αντιδρά αυστηρά στην αυτοκαταστροφική συμπεριφορά της κόρης του, καταφέρνει να αναγνωρίσει το δυναμικό, ανεξάρτητο πνεύμα της, αυτοθυσιάζεται για εκείνη και τελικά υποστηρίζει τις αποφάσεις της. Επίσης, ο φιλόζωος, ευγενικός, καλλιτεχνικός, ικανός, και γενναίος Έρικ που επιλέγει να περιμένει για το “σωστό” για εκείνον κορίτσι, αποτελεί ένα υπέροχο πρότυπο για κάθε παιδί.